Duo interview met Carmen Westers en Inge Reinders over de vernieuwde Gezinsdagbehandeling
Gezinsdagbehandeling is een doelgericht behandelaanbod in groepsverband op locatie, voor gezinnen met kinderen van 4 t/m 12 jaar die problemen in de opvoeding ervaren waardoor het thuis minder gezellig is en gezinsleden veel spanning voelen; de ontwikkeling van de kinderen bedreigd wordt en/ of de veiligheid van de kinderen in het geding is. Het is niet gelukt om dat met hulp te veranderen.
Carmen Westers is jeugdzorgwerker bij Elker. Inge Reijnders is gedragswetenschapper. Samen vertellen ze over de Gezinsdagbehandeling. Want voor deze behandeling wordt binnenkort een nieuwe groep deelnemende gezinnen gevormd. En deze groep gaat met een vernieuwde behandeling beginnen. Naar aanleiding van ervaringen van ouders die de Gezinsdagbehandeling hebben gevolgd, is het traject verder ontwikkeld. Hoog tijd voor een gesprek met twee bevlogen medewerkers die echt álles weten over de Gezinsdagbehandeling en wat daarin veranderd is.
Een lagere intensiteit en langere duur
Carmen: ”Waar moet ik nu beginnen? Er is zoveel te vertellen. Ik ben echt zo blij met hoe we de Gezinsdagbehandeling nu aanbieden. We waren al heel blij met hoe het eerder ging, maar het was nog in ontwikkeling. Nu hebben we veranderingen doorgevoerd. Eén van de belangrijkste is dat we nu twee momenten behandeling bieden in plaats van drie, wat we voorheen deden. Het is nu een avond en een dag. De intensiteit is minder, waardoor we hopen dat het voor de gezinnen wat laagdrempeliger is om te komen. Het is makkelijker te organiseren met thuis, werk en andere dingen. We hebben het programma aangepast, maar wel zo dat wel de inhoud hetzelfde blijft.”
Inge: “Het is minder vaak per week, maar we hebben het traject wel verlengd. In plaats van zes weken doen we tien weken. Dit zodat gezinnen het gemakkelijker georganiseerd krijgen deze tijd vrij te maken. De inhoud is omgevormd naar deze nieuwe lengte en frequentie en heeft dus niet aan kwaliteit ingeboet, integendeel, er is meer tijd om te beklijven en te oefenen. Het bestaat nu uit eén avond alleen voor ouders. Het thema is dan opvoedvaardigheden. Het andere moment is een dag van 9.00 tot 14.30 uur voor het hele gezin. Alle ouders en kinderen worden dan verwacht. Dit kan invloed hebben op werk en school, maar de verwijzer helpt bij het nadenken en regelen van deze praktische zaken. Natuurlijk willen wij daar ook bij meedenken.”
Carmen: “Er zijn werkgevers die hier zorgverlof voor geven. Soms moeten mensen vrij nemen of zijn ZZP’er, drie dagen is dan heel intensief. We merken dat nu met twee momenten per week, waarvan één avond, het veel beter voor gezinnen te regelen is. En dan komen we meteen bij het andere kenmerk van de Gezinsdagbehandeling. Binnen de GDH behandelen we namelijk meerdere gezinnen tegelijk.
Een groep van minimaal drie gezinnen
Inge: “Het minimale aantal gezinnen is drie per groep. De kracht van het ‘met elkaar’ is dat mensen van elkaar leren. Maar ook een stukje normalisatie zie je in de gezinnen, het besef dat ze niet de enige zijn met problemen.”
Carmen: “Gezinsleden zien inderdaad veel herkenning bij de ander. Voordat de Gezinsdagbehandeling begint, zijn er vaak al meerdere hulpverleners in het gezin geweest en hebben de gezinnen al het één en ander achter de rug, Tijdens de Gezinsdagbehandeling zie je een hele mooie dynamiek ontstaan tussen de gezinnen. Ouders kunnen elkaar helpen, ervaringen uitwisselen en elkaar steunen. Ze geven elkaar tips. Wij coachen en begeleiden daar ook in. Dit vind ik echt een kracht van de Gezinsdagbehandeling.”
Eerdere aanmelding en onderdeel van een ambulant traject
Inge: “Klopt, dat is zeker een kracht. Een andere kracht vind ik dat de gezinnen bij ons komen. Ze hebben -zoals Carmen al zei- al hulp in huis gehad en juist dat ze nu in een andere omgeving zijn, werkt heel goed. Dat geeft ruimte voor een andere manier van leren dan ze hiervoor hebben gedaan. Een andere setting kan een nieuwe energie en andere inkijk geven. Wat we veranderd hebben is dat we het moment van deelnemen aan de Gezinsdagbehandeling aangepast hebben. Was het voorheen zo dat het bij de aangemelde gezinnen al ‘vijf voor twaalf’ was met bijvoorbeeld een dreigende uithuisplaatsing, nu is dat niet meer zo. Door de Gezinsdagbehandeling bijvoorbeeld als onderdeel van een ambulant traject te laten plaatsvinden, kan in een relatief korte manier, in een andere vorm , behandeling plaatsvinden. We konden altijd al negatieve spiralen doorbreken met deze behandeling, maar we merkten dat in de fase daarna – het borgen- dat mensen daar nog wel hulp bij nodig hadden. Door deze nieuwe manier van opzetten kan de ambulante hulp na de Gezinsdagbehandeling worden voortgezet en kan borging met hulp verder plaats vinden. Er loopt bijvoorbeeld IAG*, dat onderbreken of verminderen we tien weken doordat we Gezinsdagbehandeling invoegen en dan wordt de IAG weer opgepakt. Dit doen we in nauwe samenwerking met de ambulante hulpverlener van IAG en met de casemanager. Dus Gezinsdagbehandeling maakt deel uit van een langdurig traject. Het kan de juiste aanvulling zijn in een traject waarin alleen ambulante hulp niet voldoende is.”
Carmen: “Voor verwijzers is deze nieuwe invalshoek ook belangrijk te weten. Ze kunnen gezinnen bij ons aanmelden waar opvoedingsproblemen zijn, ouders en kinderen moeite hebben met emotieregulatie en die onvoldoende baat hebben gehad bij een ambulante behandeling én waar dit een deel van het traject kan zijn, in een andere omgeving en met andere gezinnen in een groep. Het is intensief, je bent de hele dag bij ons samen met andere gezinnen. Dat is wel even anders dan wanneer een hulpverlener één keer per week anderhalf uur bij jou thuis komt. Er is veel meer tijd voor oefening en coaching. Gezinnen kunnen rustig oefenen in een veilige setting.”
Thuis oefenen
Inge: “Wat gezinnen bij ons leren, nemen ze mee naar huis. Ze krijgen oefeningen mee om thuis de dingen te oefenen die we met elkaar binnen de Gezinsdagbehandeling hebben gedaan en daar komen we de week later op terug. We maken verder video-opnames waardoor mensen inzicht krijgen in hun handelen. Vanuit de gedachte, wat doen ze al goed en waar kunnen ze meer van doen en deze informatie kunnen de mensen thuis verder oefenen. We hebben heel gericht opdrachten voor ouders en kinderen samen, waarin we observeren op het gebied van sensitief ouderschap, emotieregulatie van de gezinsleden en hoe ouders de effectieve opvoedstrategieën inzetten.”
Carmen: “Daarbij houden we rekening met dat een gezin uit verschillende mensen bestaat en ieder individu anders is. De ene kan verbaal veel sterker zijn dan de ander en ook de manier van omgaan met emoties kan bijvoorbeeld heel anders zijn. De ene kan rustig worden van yoga, de ander van hardlopen. Zo kijken we naar wat werkt voor ieder gezinslid apart. Voor beide ouders, maar ook naar alle kinderen. Iedereen moet meekomen naar de Gezinsdagbehandeling.“
Inge: “Iedereen komt mee en iedereen doet mee. En na afloop zien we dat de negatieve spiraal doorbroken is en ouders meer opvoedvaardigheden in hun repertoire hebben waarmee ze de toekomst in kunnen. Met de ontwikkelingen die we hebben doorgevoerd binnen de Gezinsdagbehandeling heb ik er alle vertrouwen in dat we een heel mooi aanbod hebben opgezet.”
Carmen: “Daar sluit ik me bij aan, ik geloof in deze behandeling. Ik heb al zulke mooie resultaten gezien en ik zie ernaar uit straks met een nieuwe groep aan de slag te gaan!”
- IAG staat voor Intensieve Ambulante Gezinsbehandeling